Saskia Wolda | Collage art

 

 

Beloved imagination, what I most like in you is your unsparing quality.

- André Breton, Surrealistisch Manifest (1924)

 

Ik zie mijn collages als kleine archetypische gedichten, waarin echo's klinken van de talloze verhalen waarin wij als mens leven en die ons innerlijk leven betekenis geven. Juist in een sterk digitaal georiënteerde wereld, waar foto's elke dag bij miljoenen worden gemaakt, geprint en weggegooid, wil ik iets van dit afval omvormen tot krachtige beelden om te laten zien hoe sterk onze verbeelding is - en hoe weinig zij nodig heeft om tot leven te komen.

 

 

Op mijn werktafel ligt een paar rode lippen. In een fractie van een seconde heeft mijn geest de vorm herkend. Om de betekenis te begrijpen, heeft zij in een milliseconde alles wat ze weet over 'rood' en 'lippen' in het algemeen erbij gehaald en ook mijn persoonlijke ervaringen, herinneringen en associaties op de rode lippen losgelaten. In één oogopslag leest ze de kleinste details

- een glamourglans, licht geopende lippen, een te strakke lijn rond de mond - en weet ze waar deze symbolisch naar verwijzen.

In dezelfde oogopslag heeft ze al een waardeoordeel toegekend: ik voel meteen of de vorm mij aanstaat of niet, of ik het mooi vind of lelijk, verontrustend of opwindend. Waarom ik dat vind, weet ik eigenlijk niet: ik ben mij nauwelijks bewust van het proces dat zich in mijn geest afspeelt.

 

Ik heb het hier over één paar rode lippen van papier. Wanneer ik er nu bij stil sta dat ik dagelijks op dezelfde wijze duizenden vormen en verschijnselen herken en interpreteer, word ik stil. Wanneer ik mij vervolgens besef dat ik de dingen niet netjes

stuk-voor-stuk op zichzelf zie, maar in oneindige combinatie' s en wisselende omstandigheden waarin ik schijnbaar moeiteloos verbanden leg en de 'juiste' betekenis begrijp, word ik nog stiller. Wanneer ik me bedenk dat ik de gedachten, gevoelens en associaties die bewust èn onbewust worden oproepen ook nog eens met elkaar verweef tot een grotere betekenis, namelijk een verhaal, raak ik diep onder de indruk. Wanneer ik er dan bij stil sta dat er niet één verhaal bestaat, maar talloze grotere en kleinere verhalen, dagelijkse en levenslange verhalen, oude en nieuwe, algemene, gedeelde en hoogstpersoonlijke verhalen èn dat deze verhalen op zichzelf ook nog eens voortdurend veranderen, begint het mij te duizelen.

Als ik mij tot slot besef hoe belangrijk betekenissen en verhalen zijn voor mijn leven, voor de waarde die ik toeken aan mijn huis, mijn lichaam, mijn geloof, mijn relatie, werk, vriendschappen, politieke overtuiging, etc, hoe belangrijk betekenissen zijn voor de keuzes die ik maak, en mij dan bedenk dat ik mij niet eens bewust ben van hoe ik betekenis geef aan één paar rode lippen,

ben ik in totale verwondering. Deze verwondering is de voedingsbodem van waaruit mijn collages ontstaan.

 

In mijn collages maak ik vormen van stukjes foto's uit tijdschriften. Deze stukjes beeld, soms (deels) herkenbaar, soms niet meer dan een geabstraheerd detail, zijn voor mij letterlijk 'scherven betekenis', waar ik een compositie mee maak. Ik werk zonder vooropgezet idee. Een collage maken betekent knippen, schuiven, zoeken, kijken en voelen, een proces dat tijd vraagt en mij de tijd geeft om te mijmeren. Ik laat me daarbij leiden door de stroom van associaties die onder mijn bewustzijn door glijdt. Ik speel met de lijnen, vormen en kleuren en kijk of ik een glimp kan opvangen van de manier waarop mijn geest betekenis maakt.

 

Er is een moment waarop mijn geest de losse stukjes beeld bij elkaar brengt tot een geheel; een moment waarop ineens een vorm gestalte krijgt en een denkbeeld, gevoel of stemming zich in het beeld herkent. Dat is vaak onverwacht en verrassend, want één betekenisvol aspect van de menselijke geest heb ik nog verzwegen: haar enorme creatieve lenigheid. Onze menselijke geest wil betekenis zien en interpreteert er in figuurlijke zin lustig op los: ze ziet schapen in wolken, spoken onder het bed, begrijpt een vinger die over een wang glijdt als een beweging voor een traan en weet dat rode lippen met ontblote tanden tussen de benen van een vrouw niet staan voor een mond die brood eet. Dit dubbelzinnige spel maakt het maken van collages zo ontzettend leuk.

Mijn intuïtieve werkwijze weerspiegelt zich in de thematiek die mij boeit. Ik heb een grote liefde voor het organische leven, voor dat 'wat als vanzelf, uit zichzelf ontstaat'. Ik word geïnspireerd door de eindeloze vormenrijkdom en schoonheid van de natuur.

Ik hou van mooie lijnen en plastische vormen, de erfenis van mijn opleiding als keramist. Ik ben gefascineerd door het menselijk lichaam, een organisch wonder in zichzelf, en drager van zoveel betekenissen.